W wygłoszonym w poniedziałek telewizyjnym przemówieniu turecki prezydent Recep Tayyip Erdogan niespodziewanie stwierdził, że rządząca islamistyczna partia AKP oraz wspierająca ją nacjonalistyczna MHP chcą zmiany konstytucji.
Obecna konstytucja Turcji została zmieniona w 2017 roku połączonymi głosami AKP i MHP, dając prezydentowi silną władzę wykonawczą i przedłużając możliwość rządzenia przez Erdogana aż do 2029 roku. Konstytucja została zmieniona po nieudanym puczu z 2016 roku, ale w przemówieniu Erdogan powiedział, że „nie zostały w niej zatarte ślady puczu”, a poprzednie próby zmiany konstytucji nie udały się wskutek sprzeciwu opozycji.
Erdogan nie wyjaśnił, po co i jak konstytucja ma być zmieniona, ale wskazówek mogą dostarczyć niedawne wypowiedzi przewodniczącego MHP Devleta Bahceliego, który sugerował, że trzeba zmienić konstytucję, żeby zdelegalizować prokurdyjską partię HDP, oskarżaną przez Erdogana i nacjonalistów o wspieranie walczącej o autonomię kurdyjskiej partyzantki PKK. „Praca nad nową konstytucją – powiedział turecki prezydent – to nie jest coś, co można robić w cieniu grup związanych z ugrupowaniem terrorystycznym, które zerwały psychologiczne i emocjonalne więzi z własnym krajem”.
W wyborach parlamentarnych w 2018 roku HDP, która jest świecką partią centro-lewicową, zdobyła 11,7%, pokonując 10-procentowy próg wyborczy. Kierowana jest przez współprzewodniczących mężczyznę i kobietę; przed wyborami w 2018 roku partia musiała wybrać nowe kierownictwo, ponieważ dotychczasowy przewodniczący Selahattin Demirtaş i przewodnicząca Figen Yüksekdağ znajdowali się w więzieniu, oskarżani o wspieranie terroryzmu. Oboje odsiadują paroletnie wyroki.
W więzieniu znajduje się też czworo byłych parlamentarzystów HDP, z których najdłuższy wyrok ma Leyla Guven, skazana na 22 lata. Żadna ze skazanych osób nie przyznała się do winy. W 59 spośród 65 miejscowości, w których HDP wygrała lokalne wybory na prezydentów miast w marcu 2019 roku, rządzą obecnie mianowani przez Erdogana gubernatorzy.
Po nieudanym zamachu stanu w 2016 roku władze tureckie zerwały zawieszenie broni z partyzantką PKK i przyspieszyły proces niszczenia demokracji w kraju. Ponad 150,000 osób zostało wyrzuconych z pracy, a ponad 30,000 uwięzionych. Z pracy wyrzucono ponad 6,000 sędziów i prokuratorów; 400 z nich przebywa w więzieniach.
W rankingu wolności mediów sporządzonym w 2018 roku przez organizację Reporterzy Bez Granic, Turcja znalazła się na 157 miejscu na 178 krajów. Władze zamknęły albo przejęły ponad 150 portali i organizacji medialnych, w tym największy opozycyjny dziennik „Zaman”. Według Stockholm Center for Freedom, w więzieniach znajduje się 81 skazanych dziennikarzy i 94 oczekujących na proces. W areszcie jest też ponad 400 osób aresztowanych za wypowiedzi w mediach społecznościowych. (g)
Udostępnij na
