Twórca wahhabizmu i jego doktryna

Sławosz Grześkowiak

*****

Muhammad Ibn Abd al-Wahhab jako sunnicki głosiciel odnowy islamskiej wiary postulował odrzucenie wszelkich naleciałości nagromadzonych przez wieki i uznanie za źródła religii jedynie Koranu i hadisów.

Rola człowieka w interpretacji pism miała ograniczać się do minimum, a on sam winien ściśle przestrzegać szariatu. Opierając się na wcześniejszej, hanbalickiej szkole, Abd al-Wahhab był również zdania, że historia i postęp powinny dostosowywać się do Koranu, a nie na odwrót.

Wielki Meczet i Pałac Sprawiedlowści w Rijadzie

Ideolog ten żył na pustynnych obszarach Półwyspu Arabskiego w latach 1702 (lub 1703) – 1792. Dziś jego doktryna zwana wahhabizmem pozostaje jedyną wykładnią religijną w królestwie Saudów. Co interesujące, purytanizm tego muzułmańskiego odłamu nie pozwala stawiać u swoich źródeł samego al-Wahhaba, zwyczajnie z tego powodu, iż był on człowiekiem. Co więcej, nawet na świętowanie urodzin samego proroka spogląda się nieprzychylnym wzrokiem. Dla mieszkańców Arabii Saudyjskiej islam, jaki reprezentują, nie stanowi jakiejś XVIII-wiecznej odnogi, ale rzeczywiste przedstawicielstwo najwyższej formy objawienia Allaha, a obowiązkowym zadaniem jest narzucenie go nie tylko pozostałym muzułmanom, ale i reszcie świata.

Zasada al dawa lil tawhid

Termin ten tłumaczony jest jako „wezwanie do jedności” i stanowi narzędzie wahhabizmu w aktywnym szerzeniu pierwotnego islamu, czyli takiego, który istniał za czasów Mahometa oraz pierwszych kalifów. Al-Wahhab traktował jako bałwochwalstwo oddawanie czci wybitnym postaciom tej religii i uznawał, że w kontakcie z Allahem niedopuszczalne jest korzystanie z pośredników. Fundamentalną zasadą jest więc „jedyność” boga, który jest stwórcą i zawiadowcą wszystkiego.

Człowiek jako jego ziemski następca ma być posłusznym jego woli i rządzić według ustanowionych przez niego praw, zwanych szariatem. Obejmują one nie tylko wszelkie relacje społeczne, polityczne, ekonomiczne czy rodzinne, ale i banalne zdawałoby się czynności dnia codziennego. Zaprzeczenie takiego prawa stanowi stworzona przez ludzi demokracja i uznawanie jej, czy też przestrzeganie jej reguł traktowane jest jako objaw stoczenia się w grzech politeizmu. A tego prawdziwa wiara muzułmańska nie dopuszcza, bowiem, jak brzmią słowa szahady, czyli islamskiego wyznania wiary: Nie ma boga prócz Boga Jedynego, a Mahomet jest jego prorokiem.

Takfir

Al-Wahhab

Abd Al-Wahhab był jednym z pierwszych, który upowszechnił kolejną doktrynę, nazywaną takfir. Wiąże się ona z donosicielstwem w zakresie apostazji. Islam, a szczególnie wahhabizm, są szczególnie bezwzględne wobec porzucających tę religię muzułmanów. Oskarżenie o odstępstwo paść może na przykład w przypadku zwątpienia w to, że niemuzułmanie są niewiernymi, posługiwania się prawami stworzonymi przez człowieka i traktowania jako ważniejszych niż islamskie, odstępstwa od tradycji Proroka, szydzenia z islamu lub Mahometa, stosowania i rozpowszechniania magii, wspierania niewierzących przeciwko muzułmanom, sprzeniewierzenia się islamowi poprzez porzucenie jego praktykowania lub zaniechania studiów nad nim.

Dodatkowo według Abd Al-Wahhaba brak deklaracji stosowania takfiru wobec niemuzułmanina sprawia, że taka osoba sama staje się jednym z nich. Innymi słowy należy według tej doktryny wskazywać tych, którzy według wspomnianych wyżej kryteriów dopuszczają się apostazji.

Totalne zakazy

Wahhabizm to gąszcz zakazów i powszechna nietolerancja. Zabroniona jest wolność słowa, religii innej niż muzułmańska w wersji sunnickiej, taniec, muzyka, stroje inne niż islamskie, makijaż kobiet i inne. Nie akceptuje się psów, grobów, a nawet drzew. Stosuje się okrutne kary, takie jak ucięcie rąk za kradzież, dekapitacja, czyli ścięcie głowy, baty, kamienowanie niewiernych żon.

Znamienna jest surowość architektury. Abd Al-Wahhab zalecał nawet meczetom rezygnację z ozdabiania ich minaretami, jako elementami dekoracyjnymi, które  rozpraszają  uwagę wiernych. Stąd świątynie, czy też tzw. centra kultury islamskiej finansowane w świecie przez Arabię Saudyjską charakteryzują się prostotą i surowością.

Saudowie

Być może przypadek sprawił, że pewnego dnia Abd Al-Wahhab spotkał przywódcę plemienia Saudów. Obaj wsparli się nawzajem. Jeden ideologią, drugi siłą zbrojną. Tym sposobem oba klany połączyły się politycznie i rodzinnie, jak dotąd na prawie trzysta lat. W 1932 roku wahhabicka Arabia Saudyjska pod panowaniem Abdelaziza Ibn Sauda przyjęła swój ostateczny państwowy kształt.

Dla wyznających wahhabizm w Arabii Saudyjskiej prawa człowieka, czy systemy społeczno-polityczne stworzone przez człowieka nie mają żadnego znaczenia. Liczy się wyłącznie prawo ustanowione przez Allaha. Dla wyznawców tej religii islam oznacza poddanie się Bogu i nic ani nikt nie jest i nie będzie ich w stanie zmusić do uznania jakichkolwiek innych praw.

Sławosz Grześkowiak – historyk, filolog angielski oraz absolwent Studium Literacko-Artystycznego UJ. Interesuje się islamem oraz terroryzmem islamskim.

Źródła:

1. Wejkszner Artur, Ewolucja terroryzmu motywowanego ideologią religijną na przykładzie salafickiego ruchu globalnego dżihadu.
2. Marchand Stephan, Arabia Saudyjska.
3. Landowski Zbigniew, ISLAM, nurty, odłamy, sekty.
4. Hitti K. Philip, Dzieje Arabów.

Udostępnij na