23 grudnia 2017 r. Globalny Ośrodek Al-Azhar ds. Fatw Elektronicznych, który publikuje fatwy i wskazówki religijne on line, włącznie z mediami społecznościowymi, które skupiają się na umiarkowaniu i tolerancji, ogłosił, że rozpoczyna kampanię informacyjną “Dzielić się ojczyzną” przed nadchodzącym chrześcijańskim Nowym Rokiem i prawosławnym Bożym Narodzeniem.
W poście na stronie Facebooka i na stronie Al-Azhar cytowano słowa wiceprezesa ds. edukacji, dr Jusufa Amara, który jest także dyrektorem generalnym ośrodka fatw, że ta kampania ma na celu „ustanowienie wartości obywatelstwa i współistnienia wśród synów jednej ojczyzny, prezentując umiarkowany i poprawny islam i podkreślając umiarkowane nakazy islamu we wszystkich sprawach dotyczących traktowania członków monoteistycznych religii”. Następnie powiedział, że kampania ma również na celu obalenie wszystkiego, o czym organizacje terrorystyczne mówią, że jest częścią islamu, ale co nie ma z islamem absolutnie nic wspólnego. Powiedział też, że materiał kampanii zostanie przetłumaczony na inne języki i wysłany do ambasad wielu krajów w Egipcie.
Według szejka Tamra Matara, koordynatora ośrodka fatw, kampania stara się wyjaśnić religijne, polityczne, społeczne i ekonomiczne prawa mniejszości religii monoteistycznych w krajach islamskich oraz to, jak nie-muzułmanie powinni być traktowani w sprawach handlu, pozdrowień świątecznych, odwiedzin, jedzenia ich żywności i respektowania ich miejsc świętych. Matar powiedział, że ośrodek rozpoczyna tę kampanię, by poprawić błędne interpretacje w islamie i zareagować na „odchyleńcze i ekstremistyczne fatwy”, które krążą co roku przed chrześcijańskimi świętami. Inny post na stronie Facebooka Al-Azharu notuje, że kampania będzie trwała od 24 do 30 grudnia, że zaprasza się ludzi, by dzwonili lub na mediach społecznościowych zadawali pytania religijne i dostarczył hasztagu do użycia – #Dzielić się ojczyzną[4].
24 grudnia ośrodek zamieścił pierwsze pytanie: “Jakie jest orzeczenie w sprawie życzenia chrześcijanom wesołych świąt?” z następującą odpowiedzią:
„Jest dozwolone życzenie chrześcijanom wesołych świąt, ponieważ jest to akt uprzejmości i szacunku dla nich i jest częścią utrzymywania właściwego i przyjaznego dyskursu z nimi. Allah nakazał nam [zachowywać się w ten sposób] wobec wszystkich ludzi, a szczególnie wobec Ludzi Księgi, z którymi dzielimy ojczyznę i którzy są naszymi braćmi w człowieczeństwie. Dowód, że jest dozwolone życzenie chrześcijanom wesołych świat [znajduje się] w Koranie w Surze Al-Mumtahina [60:8], która mówi: ‘Allah nie zabrania wam, abyście byli dobrzy i sprawiedliwi względem tych, którzy was nie zwalczali z powodu religii ani nie wypędzali was z waszych domostw. Zaprawdę, Allah miłuje ludzi sprawiedliwych!’[5]; i w Surze Al-Baqarah [2:83] która mówi: ‚Przemawiajcie do ludzi uprzejmie’[6]. Jak również pozwolenie na życzenie chrześcijanom wesołych świąt jest zgodne z intencjami religii islamu, podkreśla jego umiarkowanie i tolerancję, kultywuje ducha braterstwa w ojczyźnie i zachowuje narodową jedność…”[7]
26 grudnia ośrodek wydał dodatkowe orzeczenie, stwierdzające, że nie-muzułmanów nie powinno się zmuszać do nawrócenia na islam, także w ramach kampanii “Dzielić się ojczyną”[8]. 27 grudnia ośrodek wydał trzecie orzeczenie, mówiące, że jedzenie żywności Ludzi Księgi jest dozwolone przez Koran[9].
Dając osobisty przykład szejk Al-Azhar, Ahmad Al-Tajeb, wraz z egipskim ministrem dziedzictwa religijnego, Muchtarem Goma’a, przewodniczyli dużej delegacji przedstawicieli Al-Azhar podczas wizyty w koptyjskiej katedrze Św. Marka w Kairze, by złożyć życzenia świąteczne koptyjskiemu papieżowi, Tawadrosowi II.[10]
Uczeni z Al-Azhar z rektorem Al-Tajebem z wizytą u koptyjskiego papieża Tawardosa
Podczas tej wizyty Al-Tajeb mówił o uczuciach i łasce, jakie jednoczą muzułmanów i chrześcijan w Egipcie i powiedział, że ucieleśnia to wartości tolerancji, dyskursu, koegzystencji i przebaczenia Proroka Mahometa i Jezusa. Dodał: „Wszyscy przywódcy religijni – tak samo muzułmanie i chrześcijanie – ponoszą wielką odpowiedzialność za przypominanie swoim ludziom o podstawach przyjaźni i braterstwa wśród członków egipskiego społeczeństwa”. Jak dodał, jest to szczególnie ważne w czasach, kiedy jest olbrzymie wyzwanie morderstw w imię religii przez związanych z islamem ekstremistów i „syjonistycznych chrześcijan”[11]. Podkreślił, że ci ludzie “niszczą świat w oparciu o błędne i fałszywe interpretacje religii”. Papież Tawadros, ze swej strony powitał wizytę Al-Tajeba i delegacji i dziękował im za życzenia świąteczne[12].
Zastępca szejka Al-Tajeba, Abbas Szuman, także przemawiał i powiedział, że wielu kwestii religijnych dotyczących kontaktów z nie-muzułmanami trzeba nauczyć się ponownie, takich jak kwestia składania im życzeń świątecznych, szczególnie, kiedy kraj był poddany wielu próbom zaszkodzenia mu i zaszkodzenia jedności jego społecznej materii[13].
* * *
Wraz z tą kampanią i twierdzeniami Al-Azhar, że pracuje na rzecz promowania tolerancji wobec chrześcijan i prezentowania umiarkowanego islamu, według niedawnych doniesień w prasie egipskiej przedstawiciele w Al-Azhar pracują jednocześnie nad usunięciem treści związanych z tolerancją wobec chrześcijan z tekstów podręczników Al-Azhar dla szkół podstawowych.
Gazeta “Al-Watan”, która często informuje o działalności Al-Azhar, opublikowała wyniki siedmiu miesięcy śledztwa dziennikarskiego o działalności komisji tej uczelni, które zajmują się formułowaniem programów nauczania w jej szkołach. Komisja ds. podręczników szkolnych w przedmiocie “islamska edukacja” napisała 12 książek, które miały na celu “wzmocnienie jedności narodowej wśród uczniów Al-Azhar”. Jednak komitet wyznaczony przez Najwyższą Radę Al-Azhar do nadzoru nad pisaniem tych podręczników, sprzeciwił się włączeniu tych treści i usunął wszystkie wzmianki o chrześcijanach, włącznie z fotografiami, jak również każdą wzmiankę o tym, że jest dozwolone składanie życzeń świątecznych chrześcijanom[14].
Strona w podręczniku szkolnym z instrukcją wykreślenia zdania: “Ważne jest pozdrawianie chrześcijańskich sąsiadów z okazji świąt”
Ponadto w ostatnich dniach poinformowano, że rektor Al-Tajeb wyrzucił dr Abu Zeida Mahmoud Abu Zeida, dyrektora generalnego podstawowej edukacji w wydziale szkolnym Al-Azhar, który był odpowiedzialny za napisanie podręczników i który zdecydował o włączeniu treści zajmujących się tolerancją[15].
Po usunięciu Abu Zeid wysłał memorandum do Al-Tajeba, ujawniając spory w komisjach Al-Azhar. Skarżył się w nim, że komitet mianowany przez Najwyższą Radę uczelni do nadzorowania podręczników, usunął treści zachęcające do jedności narodowej i akceptacji innego i że komitet odmówił pozwolenia na zamieszczenie fotografii koptyjskiego papieża Tawadrosa II i nazwisk jakichkolwiek chrześcijan. Napisał także, że komitet pominął słowo „chrześcijanie” w niektórych lekcjach, zastępując je słowem „nie-muzułmanie”.
Abu Zeid napisał także w memorandum: “Mimo faktu, że głównym celem tego [edukacyjnego] programu jest wpojenie i umocnienie miłości wśród członków ojczyzny, muzułmanów i chrześcijan na równi, komitet pominął te wartości z lekcji i próbował zastąpić je zwykłymi, ordynarnymi treściami, które nie zajmują się palącymi problemami, a wręcz je tworzą… [takimi jak] naleganie [na włączenie] tematu honoru męczeństwa”[16].
W wypowiedzi dla witryny informacyjnej Masrawy.com, dr Abu Zeid powiedział: „Jestem jednym z pięciorga ludzi, którzy mają doktorat [z przedmiotu] walki z ekstremizmem i jedynym człowiekiem w Al-Azhar z tą specjalnością. Stworzyłem treści [podręczników szkolnych], które zachęcają do akceptacji i szacunku dla innych i sprzeciwiają się przemocy. Jednak komitet [nadzorujący] powstawanie podręczników [szkolnych] w Al-Azhar, odrzucił [te treści], twierdząc: ‘Nasza religia tego zabrania. Piszemy książkę o religii’”.
Abu Zeid dodał: „Komitet [który nadzoruje] powstawanie podręczników, składa się z szefów wydziałów religii, odpowiedzialnych za przygotowywanie [nadchodzących] pokoleń, które będą zmagać się z ekstremizmem i terroryzmem. Jak więc mogą [sprzeciwiać się] temu? … Nie ma innego wyboru, jak przeprowadzenie dochodzenia w sprawie członków komitetu, ponieważ są oni ekstremistami i nie są zdolni do edukowania [przyszłych] pokoleń”[17].
Jednak dr Abdallah Al-Nadżar,członek Akademii Al-Azhar Badań Islamskich, który także zajmuje się programami szkół podstawowych Al-Azhar, odrzucił wypowiedzi Abu-Zeida i powiedział, że programy zapobiegają ekstremizmowi i tworzą “nowych uczniów Al-Azhar”[18]. Również dr I’timad Abd Al-Sadek, członek komitetu Al-Azhar ds. islamskiej edukacji, zaprzeczył, że były zastrzeżenia co do włączenia zdjęcia papieża Tawadros II do podręczników islamskiej edukacji i zauważył, że sprawa jest pod ciągłym nadzorem samego szejka Al-Tajeba[19].
* * *
W reakcji na te doniesienia egipscy intelektualiści, postaci kultury i parlamentarzyści skrytykowali Al-Azhar, a szczególnie komitet nadzorujący, który usunął treści o akceptowaniu innego. Dr Abd Al-Mun’im Sa’id, intelektualista i prezes zarządu gazety “Al-Masri Al-Yawm”, powiedział: „Al-Azhar musi zająć się głównymi tematami konstytucji, do czego wiedza o społeczeństwie jest kluczowa. Nie tylko walczymy z ideami terrorystów, ale przedstawiamy im alternatywne idee. Każdy, kto pomija wiedzę o społeczeństwie, jest częścią specyficznego nurtu, który jest wyraźnie ekstremistyczny…”. Dr Huda Zakarija, członkini Narodowej Rady do Wojny z Terrorem i Ekstremizmem, powiedziała: „Potrzebujemy kulturowego i społecznego dyskursu i wzywamy [Al-Azhar], by wyjaśnił powody pominięcia wiedzy o społeczeństwie w programie i żeby opublikował uzasadnienie pominięcia fotografii i lekcji, które wzywają do [dobrych stosunków] społecznych]”.
Parlamentarzysta Alaa Abed, przewodniczący egipskiej komisji parlamentarnej ds. praw człowieka, powiedział: “Nieakceptowanie innego jest źródłem ekstremistycznej idei i dlatego jest słuszne, żeby Al-Azhar popierał ideę koegzystencji z innym i nie porzucał tych lekcji. Należy rozpocząć dochodzenie w tej sprawie i powinny zostać podjęte kroki prawne, jeśli zostanie udowodnione, że ten poważny czyn został dokonany umyślnie”[20].
Wezwania do oczyszczenia Al-Azhar z ekstremizmu i przywrócenia umiarkowania do programów szkolnych słychać było także w samym uniwersytecie. Na przykład, parlamentarzysta Aman Nasir, który jest także specjalistą filozofii na tej uczelni, powiedział: „Obecne kierownictwo Al-Azhar jest bezskuteczne, bo jest unurzane w dziedzictwie przeszłości i nie chce pozostawić go za sobą”[21].
Opracowanie MEMRI
Źródło: https://www2.memri.org/polish/dwie-twarze-egipskiego-al-azhar-promowanie-dobrej-woli-i-tolerancji-wobec-chrzescijan-w-swiatecznej-kampanii-informacyjnej-ale-odmawianie-robienia-tego-samego-w-programach-szkolnych/10215
Tamże przypisy (ang.) i więcej ilustracji
