Elliot Friedland
Clarion Project prowadzi na Facebooku grupę dyskusyjną o nazwie “Porozmawiajmy o islamie”. Grupa ma trochę powyżej 5000 członków z całego świata, którzy wymieniają poglądy na temat islamu.
Skład grupy jest dynamiczny, jak to na forach internetowych, gdzie ludzie dołączają i odchodzą, ale pewne tematy cały czas wracają.
Te powracające tematy pokazują punkty, w których nie możemy osiągnąć porozumienia. Ilustrują dużą rozbieżność poglądów połączoną z brakiem woli do zrozumienia stanowiska drugiej strony, co skutkuje brakiem postępu w dyskusji. Nie dzieje się tak, dlatego, że przeciwna strona jest nieracjonalna albo nie chce osiągnięcia porozumienia. Powodem jest silne trwanie w opinii na dany temat i postrzeganie swojego stanowiska jako jedynego słusznego.
Chciałbym podsumować debaty, które utkwiły w martwym punkcie, co może nas przybliżyć do rozwiązania spornych kwestii. Poniższa debata dotyczy trzeciej żony Mahometa, Aiszy.
Aby debata była ciekawsza, przedstawiłem ją w formie dyskusji między dwoma postaciami historycznymi, które reprezentować będą stanowiska islamu i Zachodu. Są to Rabia al-Adawiyya oraz Thomas Babington Macaulay.
Rabia al-Adawiyya była żyjącą w VIII wieku islamską mistyczką i świętą. Prowadziła ascetyczne życie i była bardzo szanowana. Pomimo że nie pozostawiła po sobie żadnych książek, przypisuje się jej pewne dzieła poetyckie. Miała duży wpływ na rozwój sufizmu, szczególnie odnośnie boskiej miłości. Była podziwiana przez późniejsze pokolenia islamskich feministek.
Thomas Babington Macaulay był XIX-wiecznym brytyjskim historykiem oraz mężem stanu. Nadzorował wprowadzenie reform edukacji w Indiach podczas rządów brytyjskich oraz uczynił tam język angielski językiem urzędowym. Wprowadził także kodeks karny. Był znany ze swojego poglądu o wyższości kultury zachodniej nad kulturą indyjską i arabską oraz z przekonania, że Hindusi muszą zostać zeuropeizowani, jeśli mają się czegoś nauczyć.
* * *
Rabia al-Adawiyya: A’isza była trzecią żoną proroka. On kochał ją i dobrze traktował, a ona odpłacała mu tym samym. Osiągnęła silną pozycję w muzułmańskiej społeczności, a nawet dowodziła armią podczas bitwy wielbłądziej. Taki obraz nie pasuje do wizerunku poniżonej i straumatyzowanej kobiety. Ich ślub nastąpił w czasach, kiedy kobiety wcześniej wchodziły w związki małżeńskie z powodów socjalnych i ekonomicznych. Dojrzewały szybciej niż obecnie. Śmiesznym jest przykładanie do ówczesnych czasów współczesnej miary odnośnie wieku zamążpójścia, szczególnie, że europejscy arystokraci robili to samo kilkaset lat po Mahomecie.
Thomas Babington Macaulay: Niezależnie od tego, jak to przedstawisz, prorok Mahomet zawarł związek, który prawdopodobnie skonsumował, z dziewięciolatką. Jeśli twierdzisz, że w tamtych czasach było to normalne, to w porządku. Ale nie mów potem, że jest on uniwersalnym i ponadczasowym przykładem osoby, która nigdy nie zrobiła nic złego. Wielu muzułmanów w dzisiejszych czasach zawiera związki małżeńskie z dziewięciolatkami, ponieważ prorok tak zrobił. Jeśli chcesz powiedzieć, że prorok był idealny, to tym samym popierasz gwałcenie dzieci.
Rabia al-Adawiyya: Co za oszczerstwo rzucone na naszego proroka i kompletne niezrozumienie naszej tradycji. Nie wszystkie nurty islamu zgadzają się, że Aisza miała 9 lat podczas konsumpcji małżeństwa, niektóre twierdzą, że miała wtedy 18 lub 19 lat. Inne podają, że nawet, jeśli miała 9 lat, to emocjonalnie i fizycznie była starsza. Była równą Mahometowi i odegrała kluczową rolę w rozprzestrzenianiu nauk po jego śmierci. Ponadto w wielu miejscach praktykuje się dzisiaj zamążpójście dzieci ze względów ekonomicznych, a nie religijnych. Nie ma powodu, aby obwiniać islam o tak odrażającą praktykę.
Thomas Babington Macaulay: To jakiś nonsens. Wasz prorok poślubił dziecko, a przytoczone argumenty to tylko jakaś kiepska gimnastyka intelektualna. Zakładacie, że prorok był idealny i bazując na tym usprawiedliwiacie każdy jego postępek.
Rabia al-Adawiyya: Dlaczego jesteś tak bardzo zafiksowany na tym, aby przyjąć najgorszą możliwą interpretację oraz obstajesz przy tym, że wszyscy muzułmanie za nią podążają? Islam nie jest monolitem. Kim jesteś, aby mówić muzułmanom jak mają interpretować islam? Nie ma żadnych przesłanek ku temu, aby obstawać przy tym, że Aisza miała 9 lat, jako jedynej uzasadnionej interpretacji. Ani ku temu, aby poprzez spory na temat jej wieku odrzucać całą religię, która jest źródłem moralności dla milionów ludzi na całym świecie. Czy jest to bardziej absurdalne, niż chrześcijańskie twierdzenie, że Maryja była dziewicą, kiedy powiła Jezusa? Albo żydowskie wierzenie, że Rebeka miała trzy lata, kiedy poślubiła Izaaka?
Thomas Babington Macaulay: Nie wciągaj w to innych religii. To same islamskie źródła podają takie fakty. Jeśli Mahomet był takim wspaniałym facetem, to czemu uprawiał seks z dziewięciolatką? Nie rozumiem, czemu tak dyskusja miałaby być bardziej skomplikowana niż to jedno pytanie, na które nie potrafisz odpowiedzieć.
Severus Snape na podstawie: clarionproject.org/aisha/