Jak przyznawać azyl w UE – propozycje znad Morza Śródziemnego

Pięć krajów Unii Europejskiej, do których imigranci przybywają przez Morze Śródziemne, opowiedziało się za wzmocnieniem European Asylum Support Office (EASO) – unijnej instytucji, której zmiany proponowała Komisja Europejska.

Hiszpania, Włochy, Grecja, Cypr i Malta, do których trafiają nielegalni imigranci przypływający z Turcji i Afryki Północnej, wystosowały wspólny list, zgadzając się na część propozycji, przedstawionych w ubiegłym roku w nowym Pakcie na Rzecz Migracji i Azylu (Pact on Migration and Asylum).

Jest to zasadnicza zmiana ich stanowiska, ponieważ wcześniej kraje te opowiadały się za wynegocjowaniem i przyjęciem całego paktu, a nie poszczególnych rozwiązań. Toczące się w Unii negocjacje nie wskazują jednak na szybkie jego przyjęcie, więc kraje śródziemnomorskie zdecydowały się na dokonanie przynajmniej częściowego postępu. Wybrały do tego część paktu, która dotychczas nie wzbudzała kontrowersji.

Ich postulaty są zgodne z pomysłami Komisji Europejskiej – EASO miałoby zostać wzmocnione, aby część procedur azylowych była prowadzona przez tę organizację, a docelowo – by była ona w stanie prowadzić postępowania azylowe w oparciu o uzgodnione wspólne europejskie standardy. Obecnie każdy kraj Unii ma własne zasady przyznawania bądź nieprzyznawania azylu – ta sama osoba w jednym kraju może dostać odmowę, a w drugim azyl zostanie jej przyznany.

Powołanie EASO służyć miało z jednej strony wymianie informacji statystycznych o azylach, ale z drugiej ujednoliceniu zasad. Propozycje, które akceptują kraje śródziemnomorskie, to dalsze wzmocnienie roli agencji, która miałaby nie tylko pomagać, ale i wyręczać kraje członkowskie w decyzjach azylowych.

Propozycja krajów tak zwanej Med 5 („Piątka Śródziemnomorska”) została wysłana 8 czerwca do szefowej EASO z kopią do Komisji Europejskiej w nieprzypadkowym momencie – w tym samym dniu odbywało się w Luksemburgu pierwsze od miesięcy osobiste spotkanie unijnych ministrów spraw wewnętrznych. Aleš Hojs, minister ze Słowenii, która 1 lipca obejmuje półroczną prezydenturę Unii, nazwał list Med 5 „ważnym politycznym sygnałem do negocjacji”.

Propozycje wzmocnienia EASO, opracowania wspólnych zasad udzielania azylu w Unii i docelowo – upoważnienia EASO do podejmowania albo przygotowywania takich decyzji mogą być sposobem osłabienia kontrowersji wobec mechanizmu relokacji imigrantów w krajach Unii.

Pakt na Rzecz Migracji przewiduje, że nie będzie obowiązkowej relokacji, ale kraje, które nie zgodzą się na przyjęcie imigrantów, będą w inny sposób uczestniczyć w działaniach związanych z imigracją do UE – czy to chroniąc granice Unii, czy deportując osoby, którym azylu nie przyznano.

Gdyby jednak opracowano wspólne zasady azylowe, na które zgodziłyby się wszystkie kraje unijne, a decyzje podejmowała, niejako w imieniu poszczególnych krajów, kierująca się tymi zasadami unijna agencja, to kraje sprzeciwiające się obecnie relokacji straciłyby powód do sprzeciwu.

Te wspólne zasady azylowe byłyby przypuszczalnie bardziej restrykcyjne niż te, które dzisiaj stosowane są w krajach najłatwiej przyznających azyle. Zatem azyl byłby udzielany tylko osobom, co do których wszystkie kraje zgodziły się, że im się on należy, a więc taka decyzja byłaby niejako decyzją każdego z krajów i nikt nie mógłby tłumaczyć się, że „taka osoba u nas azylu by nie dostała”.

Relokacja dotyczyłaby wówczas osób, którym azyl już przyznano, a nie osób o statusie nielegalnych imigrantów. Do dyskusji pozostawałby rozdzielnik, według którego azylanci trafialiby do poszczególnych krajów.

〉 O proponowanym unijnym Pakcie na Rzecz Migracji pisał Jan Wójcik w artykule „Nowy unijny pakt imigracyjny. Analizujemy propozycje KE”

Udostępnij na