Piotr Ślusarczyk
Jakie kary czekają osobę homoseksualną w krajach muzułmańskich? Gdzie za seks z osobą tej samej płci trafia się do aresztu, a gdzie grozi za to wyrok śmierci?
Bez większej przesady można powiedzieć, że islam pozostaje religią najmniej przyjazną wobec osób homoseksualnych. Oto kilka faktów potwierdzających tę tezę:
– Ponad dwie trzecie państw stosujących represje wobec homoseksualistów to kraje islamskie.
– Wszystkie kraje, które w swoim prawie karnym przewidują karę śmierci za homoseksualizm, to kraje islamskie.
– Obecnie wszystkie kraje, które skazują na śmierć za homoseksualizm, to kraje stosujące szariat.
Kara śmierci dla gejów
Kara śmierci funkcjonuje w Iranie, Północnej Nigerii, Arabii Saudyjskiej, Somalii (w południowej części), Sudanie i Jemenie. W takich krajach, jak Afganistan, Brunei, Mauretania, Pakistan, Katar i Zjednoczone Emiraty Arabskie – kary śmierci przewidzianej prawem się nie stosuje i zwykle zastępuję się ją karami więzienia. Zazwyczaj dzieje się tak z uwagi na naciski opinii międzynarodowej. Sułtan Brunei w maju 2019 roku zapowiedział wprowadzenie moratorium na wykonywanie kary śmierci za stosunki między osobami tej samej płci.
Szariat sprzyja prześladowaniom
„Chcę aby, nauki islamu w tym kraju stały się silniejsze” – w ten sposób sułtan Brunei uzasadnił w kwietniu 2019 r. wprowadzenie drakońskich praw, przewidujących karę śmierci, biczowanie, więzienie i grzywny dla osób homoseksualnych. W słowach tych monarcha odwołał się wprost do nakazów szariatu. Uczeni badający stosunek poszczególnych szkół prawa koranicznego do kwestii homoseksualizmu piszą na ten temat wprost: „Istnieje konsensus pomiędzy czterema głównymi szkołami sunnickimi i większością uczonych islamskich, że akty homoseksualne są poważnym grzechem (fahicha) i mogą być karane śmiercią” (Javaid Rehman, E. Polymenopoulou, Is Green a Part of the Rainbow? Sharia, Homosexuality and LGBT Rights in the Muslim World).
Prawo szariatu różnicuje kary dla mężczyzn pod względem stanu cywilnego. Mężczyźnie żonatemu grozi śmierć, zaś nieżonatemu wymierza się chłostę. Kary chłosty wymierza się także lesbijkom. Szariat operuje odrębną klasyfikację przestępstw – zakazuje liwat (seks analny, sodomia), musahaqat (seks lesbijski), a także surowo karze zina, czyli stosunki pozamałżeńskie, a także przestępstwa przeciwko moralności publicznej (tazir).
Tło dla prześladowań
Osobnym problemem pozostają prześladowania osób homoseksualnych, dla których przepisy kodeksu karnego tworzą sprzyjające tło. Pod tym względem także kraje, w których prawo szariatu pozostaje częścią żywej tradycji, przodują wśród najbardziej brutalnych form represji – chłosta, publiczne ukamienowanie oraz samowolne egzekucje w ostatnim czasie zdarzały się w Iranie, Jemenie, Arabii Saudyjskiej, Sudanie, Katarze, Pakistanie, Afganistanie czy Malezji. W tej ostatniej w 2018 roku sąd szariacki skazał dwie homoseksualne kobiety na karę chłosty.
Do grona państw, które zamierzają zmienić prawo w duchu islamu, dołącza Indonezja. W prowincji Aceh obowiązuje prawo szariatu, jednak obecnie trwają prace legislacyjne zmierzające do wprowadzenia w całym kraju rozwiązań bardziej konserwatywnych. Surowo karany ma być seks pozamałżeński, do roku więzienia.
Przykład Indonezji pokazuje, w jaki sposób kraj o silnych wpływach liberalnej Holandii zmienia się pod wpływem rosnącym wpływem proislamskich ugrupowań politycznych. Bez wątpienia istnieje zależność między szariatem a represjonowaniem homoseksualizmu. Im większy wpływ prawa szariatu na życie społeczne i polityczne, tym większy stopień prześladowań osób homoseksualnych.
Podstawy prawne represji
Jeśli chodzi o kwestie legislacyjne, to kary za akty homoseksualne pozostają zróżnicowane, zaś represje wobec gejów czy lesbijek możliwe są na mocy rozmaitych zapisów prawnych. Mamy więc kraje, które wprost zakazują aktów homoseksualnych (np. Algieria, Brunei, Czad, Iran, Kuwejt, Oman, Arabia Saudyjska, Somalia, Uzbekistan, Jemen), inne penalizują sodomię, utożsamianą bądź z seksem analnym, bądź z „nienaturalnymi zachowaniami seksualnymi”.
Ponadto do represjonowania osób homoseksualnych używa się przepisów zabraniających rozpusty lub obscenicznych zachowań. Niektóre zapisy prawne wywodzą się jeszcze z epoki kolonialnej i zostały wprowadzone w XIX wieku pod wpływem purytańskiego ustawodawstwa doby wiktoriańskiej. Mimo upadku imperiów kolonialnych nie zostały one zmienione, gdyż cieszą się zazwyczaj powszechnym poparciem miejscowej ludności.
Można więc powiedzieć, że rozwiązania prawne odzwierciedlające świadomość ultrakonserwatywnego protestantyzmu przetrwały w pewnej części w świecie islamskim. Słowem, sytuacja prawna osób homoseksualnych w świecie islamu stała się wypadkową doktryny muzułmańskiej oraz kolonialnego dziedzictwa.
Poniższe zastawienie ilustruje kwestię penalizacji homoseksualizmu w państwach będących członkami Organizacji Współpracy Islamskiej.
Afganistan Szariat przewiduje karę śmierci, zaś kodeks karny przewiduje karę do dwóch lat więzienia.
Albania Brak kar.
Algieria Kara od 2 miesięcy do 2 lat więzienia oraz grzywna, zaś w przypadku zgorszenia publicznego kara wynosi do trzech lat więzienia oraz zagrożona jest grzywną.
Arabia Saudyjska Homoseksualizm jest nielegalny. Akty seksualne między osobami tej samej płci są zagrożone karami cielesnymi, pozbawienia wolności oraz karą śmierci.
Azerbejdżan Kontakty homoseksualne od 2000 roku są legalne i dozwolone od 16 roku życia.
Bahrajn Nie istnieje odrębna kategoria penalizująca homoseksualizm. Jednak istnieją przepisy zabraniające zachowań „niemoralnych”, które policja i sądy wykorzystują przeciwko gejom. W praktyce za stosunki homoseksualne może grozić więzienie i kary grzywny.
Bangladesz Homoseksualizm jest zakazany na podstawie przepisów kodeksu karnego, zabraniającego nienaturalnych „stosunków seksualnych”. W praktyce za akty homoseksualne grożą grzywny oraz kara dożywotniego więzienia.
Benini Akty homoseksualne są dozwolone od 21 roku życia.
Burnei Akty homoseksualne są zakazane. Grozi za nie kara śmierci, na którą od maja 2019 roku obowiązuje moratorium.
Burkina Faso Homoseksualizm jest legalny.
Czad Związki osób tej samej płci są nielegalne, grozi za nie od 3 miesięcy do 2 lat więzienia oraz kara grzywny.
Dżibuti Homoseksualizm jest legalny.
Egipt Homoseksualizm został zaklasyfikowany jako „rozpusta”. Osobom homoseksualnym grozi od trzech miesięcy do trzech lat więzienia, a także kara grzywny. Dodatkowo po odbyciu kary skazanego można umieścić w zakładzie resocjalizacyjnym.
Gabon Od 2019 roku stosunki homoseksualne są zakazane. Grozi za nie do 6 miesięcy więzienia oraz kara grzywny.
Gambia Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą do 14 lat więzienia, zaś „kwalifikowany homoseksualizm” zagrożony jest dożywotnim więzieniem.
Gujana Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą od 2 do 10 lat, a nawet dożywotniego więzienia.
Gwinea Homoseksualizm jest uznany za czyn sprzeczny z naturą i grozi za niego od 6 miesięcy do 3 lat więzienia.
Gwinea Bissau Homoseksualizm jest legalny od 1993 roku.
Indonezja W walce z osobami homoseksualnymi wykorzystuje się prawa penalizujące pornografię i chroniące moralność publiczną. W prowincji Aceh, zgodnie z prawem szariatu, homoseksualizm zagrożony jest chłostą lub/i więzieniem (do 8 lat).
Iran Stosunki homoseksualne są zakazane i są zagrożone karą śmierci w przypadku mężczyzn, a kobiet – publiczną chłostą.
Irak Kodeks karny Iraku nie zabrania stosunków homoseksualnych. Kary dla homoseksualistów wymierza się na podstawie prawa szariatu. Działanie to ma cechy samosądów.
Jemen Mężczyźni nieżonaci: chłosta i rok więzienia, mężczyźni żonaci: kara śmierci (ukamienowanie); homoseksualizm kobiecy: chłosta i 3 lata więzienia.
Jordania Homoseksualizm jest legalny.
Kazachstan Homoseksualizm jest legalny.
Kuwejt Homoseksualizm jest nielegalny i grozi za niego do 7 lat więzienia.
Kirgistan Homoseksualizm jest legalny od 1998 r.
Liban Obowiązuje zakaz odbywania stosunków seksualnych „sprzecznych z naturą”. Przestępstwo to zagrożone jest karą do jednego roku więzienia. W marcu 2019 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok, zgodnie z którym homoseksualizm nie jest przestępstwem.
Malezja Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą do 20 lat więzienia.
Malediwy Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą do ośmiu lat więzienia oraz chłostą.
Mali Homoseksualizm jest legalny.
Mauretania Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą śmierci. W kraju obowiązuje memorandum na wykonywanie kary śmierci. W praktyce intymność homoseksualna zagrożona jest karą do 2 lat pozbawienia wolności.
Maroko Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą od 6 miesięcy do 3 lat więzienia.
Mozambik Homoseksualizm jest legalny od 2017 r.
Niger Homoseksualizm jest legalny.
Nigeria Homoseksualizm jest nielegalny. Prawo federalne przewiduje karę do 14 lat więzienia, zaś w rejonach, w których obowiązuje szariat, męski homoseksualizm zagrożony jest karą śmierci, seks lesbijski zaś karą publicznej chłosty.
Oman Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożonych karą od 6 miesięcy do 3 lat więzienia.
Pakistan Maksymalną karą za homoseksualizm jest kara śmierci. Możliwe jest też skazanie osoby homoseksualnej na karę dożywotniego więzienia lub, w zależności od klasyfikacji czynu, na 2 do 10 lat więzienia.
Palestyna (Autonomia Palestyńska) Homoseksualizm jest zakazany i zagrożony karą do 10 lat więzienia.
Katar Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą od 1 do 3 lat więzienia oraz grzywną. Na mocy prawa szariatu homoseksualnego muzułmanina można skazać na śmierć.
Senegal Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą od 1 do 5 lat więzienia.
Sierra Leone Męski homoseksualizm jest zakazany i zagrożony karą dożywocia.
Somalia Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą do 3 miesięcy do 3 lat więzienia. Kara śmierci stosowana jest przez grupy lokalne stosujące prawo szariatu.
Sudan Homoseksualizm jest nielegalny, grozi za niego kara chłosty i 5 lat więzienia, a w przypadku trzykrotnego popełnienia przestępstwa sodomii homoseksualnego mężczyznę można skazać na karę śmierci. Kobieta homoseksualna może zostać ukarana chłostą lub karą do 1 roku więzienia.
Surinam Homoseksualizm jest legalny.
Tadżykistan Homoseksualizm jest legalny.
Togo Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą od 1 do 3 lat więzienia.
Tunezja Homoseksualizm jest nielegalny i zagrożony karą do 3 lat więzienia.
Turcja Homoseksualizm jest legalny od 1858 r.
Turkmenistan Stosunek między mężczyznami zagrożony jest karą do 2 lat pozbawienia wolności.
Uganda Homoseksualizm zagrożony jest karą dożywotniego więzienia.
Uzbekistan Męski homoseksualizm podlega karze do 3 lat więzienia.
Wybrzeże Kości Słoniowej Homoseksualizm jest legalny.
Zjednoczone Emiraty Arabskie Homoseksualizm karany jest karą od 1 roku więzienia. W niektórych emiratach kary wynoszą do 10 lub 14 lat. Zgodnie z prawem szariatu za stosunek homoseksualny grozi kara śmierci.
Opracowanie własne na podstawie www.humandignitytrust.org