Analiza

Małżeńskie szczęście irańskich dziewczynek

Za chwilę przestaną się uczyć, wyjdą za mąż. Photo by form PxHere

Codziennie w Iranie zawiera małżeństwa około 100 dziewczynek w wieku 10-14 lat, jak wynika z najnowszych danych irańskiego Urzędu Statystycznego

Ostatnie dane, przytaczane przez portal Iranwire, pochodzące z lata 2020, mówią o 9058 takich dziewczynkach wydanych za mąż. Co roku jest ich około 40 tysięcy. Na całym Bliskim Wschodzie jest to przypuszczalnie ponad 100 tysięcy dzieci.

Według irańskich zwolenników małżeństw nieletnich, o tym, że takie małżeństwa są udane, świadczy znikoma liczba rozwodów – w tym samym czasie rozwiodło się tylko 188 dziewczynek poniżej 14 lat.  W 2015 roku około 1500 dziewczynek młodszych niż 15-letnie zostało matkami.

W Iranie co roku zawieranych jest ponad pół miliona małżeństw. W roku 2018 (ostatnim, za który są pełne dane), na 550 tysięcy małżeństw, co piąte (115 tysięcy) zawarte było z nieletnią. 54 tys. z nich miało poniżej lat 16, a około tysiąca były to dzieci w wieku poniżej 13 lat.

W Iranie nie ma minimalnego wieku, w którym można zawrzeć małżeństwo. Wprawdzie prawo irańskie jako minimalny wiek przyjmuje 15 lat dla chłopców i 13 lat dla dziewczynek, ale za zgodą rodziców i sądu ślub mogą wziąć również młodsze osoby.

Iran nie jest jedynym krajem muzułmańskim, w którym dopuszczalne jest małżeństwo dziewczynek, jeśli zgodzi się na to ojciec lub sąd. Nawet w tych krajach, gdzie minimalny legalnie wiek jest wyższy, dochodzi do małżeństw dzieci, ponieważ w imieniu dziewczynki małżeństwo zawiera jej opiekun (zwykle ojciec).

Na przykład w Egipcie, gdzie legalny wiek to 18 lat, raport ministerstwa zdrowia z 2014 roku stwierdzał, że 17% małżeństw zawartych zostało przez dziewczęta niepełnoletnie, a w 2% małżeństw panna młoda miała mniej niż 15 lat.

Dane wg Wikipedii.

Dopuszczalność małżeństw nieletnich wynika z nauczania szyickiej szkoły Jafari i sunnickiej Hanafi; przewidują one małżeństwa dziewięciolatek dziewczynek (inne szkoły sunnickie określają minimalny wiek na 15 lub 17 lat). Irańscy prawodawcy powołują się też na opinię uczonego z ósmego wieku naszej ery, Imama Sadiqa, który powiedział, że „szczęśliwy ojciec nie pozwoli, żeby w jego domu mieszkała córka, która ma miesiączki”.

Tradycyjne prawo muzułmańskie przewiduje, że zdolna do ślubu jest dziewczynka, która zaczęła miesiączkować i która ma zdolność rozeznawania swojej sytuacji (rushd). W praktyce o tej zdolności decydują ojcowie. Dlatego wiele krajów nie wprowadza żadnego ograniczenia dolnego wieku, w którym dziewczynka może zostać wydana za mąż, uzależniając to wyłącznie od zgody ojca lub sądu.

Niezwykle silnym argumentem tradycyjnych muzułmanów dla małżeństw dziewczynek jest przykład najlepszego z nich, proroka Mahometa, który mając lat 53 poślubił dziewięcioletnią Aiszę.

Zwolennicy wydawania za mąż  dzieci używają nie tylko argumentów religijnych, podaje BBC. Jak powiedział Hassan Norouzi, rzecznik Komitetu Prawnego w irańskim parlamencie: „Moja babcia wyszła za mąż w wieku 9 lat i nie miała z tym problemu”. Według Norouziego małżeństwa nieletnich, oprócz tego, że nakazane religijnie, są korzystne, bo takie związki rzadziej się rozwodzą, a  nieletnie dziewczynki mają „zdrowsze porody”. A jak mówi cytowany przez BBC, 34-letni mężczyna, który poślubił 12-latkę, takie młode „są bardziej posłuszne, nie mają dużych oczekiwań i nie denerwują mężczyzny narzekaniem”.

W Iranie kilkakrotnie nie udała się zmiana przepisów o minimalnym wieku zawierania małżeństwa, ponieważ sprzeciwiali się temu albo konserwatywni parlamentarzyści, albo najważniejsi imamowie kraju. Zmiany zachodzą jednak powoli w innych krajach arabskich – nawet Arabia Saudyjska wprowadziła półtora roku temu 18 lat jako wiek minimalny, wcześniej nie mając żadnych ograniczeń. Tak jak w przypadku Egiptu, również i tam nie należy spodziewać się jednak szybkiej rewolucji w obyczajach.

Wydawanie za mąż nieletnich dziewczynek było też tradycją w innych religiach, w judaizmie i chrześcijaństwie. W kościele katolickim było to zgodnie z prawem rzymskim 12 lat dla dziewczynek i 16 dla chłopców; od roku 1917 prawo kościelne dopuszcza małżeństwa – za zgodą rodziców – dla dziewczynek 14-letnich i 16-letnich chłopców. Znana z naszej historii królowa Jadwiga została wydana za mąż za Władysława Jagiełłę mając lat 12.

Małżeństwo Jadwigi z Jagiełłą miało miejsce w roku 1386. Według kalendarza muzułmańskiego mamy obecnie rok 1442.

Polecamy też:

〉 O raporcie tureckiego Stowarzyszenia Praw Człowieka „Jak islam w Turcji sprzyja małżeństwom dzieci”
〉 Nasz artykuł z 2013 r. „Arabowie debatują o małżeństwach nieletnich”

Udostępnij na
Video signVideo signVideo signVideo sign
Avatar photo

Grzegorz Lindenberg

Socjolog, dr nauk społecznych, jeden z założycieli „Gazety Wyborczej”, twórca „Super Expressu” i dwóch firm internetowych. Pracował naukowo na Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Harvarda i wykładał na Uniwersytecie w Bostonie. W latach '90 w zarządzie Fundacji im. Stefana Batorego. Autor m.in. „Ludzkość poprawiona. Jak najbliższe lata zmienią świat, w którym żyjemy”. (2018), "Wzbierająca fala. Europa wobec eksplozji demograficznej w Afryce" (2019).

Inne artykuły autora:

Uwolnić Iran z rąk terrorystów i morderców

Afganistan – przegrany sukces

Pakistan: rząd ustępuje islamistom