Islam i niewolnictwo (część 1)

Mariusz Malinowski

Niewolnictwo

Ilustracja na okładce książki Khana pokazuje Mahometa i jego zwolenników podczas jednego z najazdów, w trakcie których zwykł łupić i brać w niewolę mężczyzn, kobiety i dzieci.

Apologeci islamu i multikulturalni relatywizatorzy za jedną z przyczyn wzrostu islamskiego terroru uważają traumę, jaką w duszach i umysłach muzułmanów pozostawiła kolonialna Europa. Warto więc spojrzeć na to, w jakim stopniu fenomen niewolnictwa istniał w czasie islamskiego panowania na Bliskim i Dalekim Wschodzie.

Temat jest o tyle aktualny, że los niektórych muzułmanów, chrześcijan i jazydów w nowopowstałym Państwie Islamskim przypomina los ludów podbijanych przez Arabów podczas rozszerzania islamskiego imperium. Trzeba zauważyć, że ci, którzy tam cierpią, nie mają z kolonialną Europą nic wspólnego. Zauważyli to nawet apologeci islamu; nie podnoszą przecież argumentu, że kolonialna Europa jest przyczyną jego brutalizacji.

Poniższy tekst został opracowany na podstawie słowackiego tłumaczenia książki M.A. Khana „ISLAMIC JIHAD – A Legacy of Forced Conversion, Imperialism and Slavery”.

* * *
I On sprowadził z ich twierdz tych ludzi Księgi, którzy im pomagali, i rzucił w ich serca strach. Część z nich zabiliście, a część wzięliście do niewoli. I On dał wam w dziedzictwo ich ziemię, ich domostwa i ich bogactwa, oraz ziemię, której nie deptały wasze stopy. Bóg jest nad każdą rzeczą wszechwładny!” [Koran 33:26-27].

„W Koranie jest napisane, że wszystkie narody, które nie uznają ich władzy (muzułmanów) są grzeszne; tak, że jest ich prawem i obowiązkiem prowadzić przeciwko nim wojnę, kiedykolwiek jest taka możliwość i brać w niewolę, kogokolwiek uda im się złapać; a każdy muzułmanin, który padnie w boju, pójdzie do nieba.” – tak ambasador Trypolisu w Londynie, Abd al-Rahman odpowiedział Thomasowi Jeffersonowi i Johnowi Adamsowi w 1786 roku na pytanie: „Jakim prawem berberyjskie państwa zniewoliły amerykańskich marynarzy?”.

WSTĘP

Jednym z głównych powodów, dla których Zachód jest krytykowany przez resztę świata, a szczególnie przez muzułmanów, jest transatlantycki handel niewolnikami, którym zajmowały się zachodnie mocarstwa, wykorzystywanie i poniżające traktowanie, którego doświadczali owi niewolnicy w Ameryce i Indiach Zachodnich. Muzułmanie często głoszą, że wykorzystywanie niewolników pozwoliło takim państwom jak Stany Zjednoczone zgromadzić bogactwa, które wykorzystują po dzień dzisiejszy. Pewien młody, urodzony w Ameryce, muzułmanin napisał: „Czy Pan wie, że amerykańscy łowcy niewolników jeździli do Afryki, łapali tam czarnych i wozili ich do Ameryki, jako niewolników? Ekonomiczna wydajność Ameryki w wielkiej części założona jest na ich pracy”.

Louis Farrakhan, lider Nation of Islam, głosi, że „niektórzy biali Amerykanie nie wiedzą, że są uprzywilejowani dzisiaj, dzięki temu co zrobiono nam (czarnym )”1. Większość muzułmanów uważa, że historia islamu nie jest skażona odrażającą praktyką niewolnictwa. Rocky Davis (Shahid Malik), australijski konwertyta na islam, powiedział w radio ABC, że „To chrześcijaństwo stworzyło niewolnictwo. Nie islam”2.

Kiedy muzułmanie w Indiach mówią o praktykowaniu niewolnictwa na subkontynencie, wspominają mrożące krew w żyłach opowieści o tym, w jak strasznych warunkach Portugalczycy transportowali niewolników z przybrzeżnych rejonów Goa i Kerala. Z kolei w Pakistanie uczą, jak w czasach przedislamskich kwitło tam niewolnictwo, które wraz z nadejściem islamu zostało zlikwidowane. Nie wspomina się jednak o tym, że muzułmańscy okupanci i władcy praktykowali niewolnictwo w Indiach na wielką skalę.

Ta cisza o praktykowaniu pod rządami islamu niewolnictwa na wielką skalę wypływa z ignorowania przez muzułmanów historycznych faktów. Okrucieństwa, które miały miejsce w Indiach w czasie muzułmańskiej inwazji i następnie podczas rządów islamu, są przemilczane. Takie wypaczanie prawdziwego obrazu muzułmańskiej historii jest współwinne braku wiedzy muzułmańskich społeczności o islamskich okrucieństwach w średniowiecznych Indiach.

Niewolnictwo było czołową instytucją w całej historii islamskich rządów, gdziekolwiek miały one miejsce. Ma ono wyjątkowe atrybuty a mianowicie – konkubinat, eunuchów i ghilman (opisane niżej), które były bardzo szeroko rozpowszechnione.

Uzasadnienie niewolnictwa w Koranie

Instytucja niewolnictwa w islamie oparta była na wersetach Koranu, w których Allah rozróżnia wolne ludzkie byty lub panów, którzy wprowadzają prawo i sprawiedliwość, od tępych, bezużytecznych i przeszkadzających niewolników:

I Bóg przytacza, jako przypowieść dwóch ludzi: jeden z nich jest niemy, niczego nie może i jest ciężarem dla swego pana. Gdziekolwiek on go skieruje, to ten nie przyniesie nic dobrego. Czy on jest równy swemu panu, który rozkazuje sprawiedliwie i znajduje się na drodze prostej?”[Koran 16:76]

On przytoczył wam przykład z was samych. Czy macie z waszych niewolników współuczestników w tym, w co was zaopatrzyliśmy, i czy jesteście w tym z nimi równi? Czy wy się ich obawiacie, tak jak obawiacie się siebie nawzajem? Tak My wyjaśniamy znaki ludziom, którzy są rozumni.”[Koran 30:28]

Allah odróżnia panów jako bardziej przez niego błogosławionych od mniej utalentowanych niewolników i jest to część jego boskiego planu. Ostrzega muzułmanów przed równym dzieleniem się jego darami z niewolnikami. Ci, którzy by traktowali niewolników jak równych sobie, wypierają się boga – ostrzega Allah:

Bóg wywyższył jednych z was nad drugimi w rozdziale swoich dóbr. Lecz ci, którym dano więcej, nie oddadzą swoich dóbr swoim niewolnikom, tak iżby byli równi. Czyżby zaprzeczali dobroci Boga?”[1Koran 6:71]

Allah nie tylko zgadza się z instytucją niewolnictwa, ale też daje swoje boże błogosławieństwo muzułmańskim mężczyznom na stosunki seksualne z niewolnicami:

Tych, którzy zachowują czystość, i żyją tylko z żonami i niewolnicami – wtedy oni nie są ganieni.” [Koran 70:29-30]

„Którzy zachowują wstrzemięźliwość, z wyjątkiem swoich żon i tego, czym zawładnęła ich prawica, bo wtedy nie będą ganieni.”[Koran 23:5-6]

Toteż jeżeli wśród niewolników są kobiety, muzułmanie mają pozwolenie od Boga na utrzymywanie z nimi kontaktów seksualnych, tak jakby były ich żonami. Ten „prawny” akt Allaha był początkiem instytucji seksualnego niewolnictwa i konkubinatu z niewolnicami, nagminnych w przedkolonialnym muzułmańskim świecie i trwających aż do połowy XX wieku. W przypadku legalnych żon istnieje ograniczenie pozwalające mężczyźnie mieć maksymalnie cztery żony [Koran 4:3]. Liczba seksualnych niewolnic nie jest ograniczona.

Allah dał przyzwolenie muzułmanom na zdobywanie seksualnych niewolnic podczas prowadzenia wojen z niewiernymi:

O Proroku! My uznaliśmy za dozwolone dla ciebie żony, którym dałeś wiana, i niewolnice, które ci darował Bóg jako zdobycz, i córki twojego stryja, i córki twoich ciotek ze strony ojca, i córki twojego wuja ze strony matki, i córki twoich ciotek ze strony matki, które wywędrowały razem z tobą; i kobietę wierzącą, jeśli ona sama ofiaruje się Prorokowi, o ile Prorok zechce ją pojąć za żonę. To jest dozwolone tylko dla ciebie z wyłączeniem innych wiernych. My wiemy, co ustanowiliśmy dla nich w sprawie ich żon i ich niewolnic – tak abyś nie czuł się skrępowany. Bóg jest Przebaczający, Litościwy!” [Koran 33:50]

Muzułmanie mogą spółkować ze zdobytymi niewolnicami nawet jeżeli są zamężne, ale nie z zamężnymi muzułmankami.

A także kobiety chronione muhsana, oprócz tych, którymi zawładnęły wasze prawice. Oto co przepisał wam Bóg! I dozwolone wam jest poszukiwać żon poza tymi, które zostały wymienione, i używajcie swojego majątku, biorąc je pod „ochronę”, a nie oddając się rozpuście. A żonom dajcie wynagrodzenie, albowiem doznaliście od nich przyjemności; to jest przepis prawny. Nie jest grzechem jeśli coś nawzajem uzgodniliście po dopełnieniu obowiązującego przepisu. Zaprawdę, Bóg jest wszechwiedzący, mądry!” [Koran 4:24]

Posiadanie niewolników (zwłaszcza niewolnic) wydaje się być jednym z ważniejszych przywilejów, jakie daje islam, skoro Allah zadał sobie taki trud, aby w kółko przypominać muzułmanom o tym uprawnieniu w wielu wersetach. Nie ma również obowiązku uiszczania zakatu (podatku) od niewolników.

Model niewolnictwa stworzony przez Proroka

Allah nie ustaje w przypominaniu muzułmanom, aby brali niewolników, ale równocześnie bierze inicjatywę w swoje ręce i prowadzi Proroka Mahometa, żeby zniewalał niewiernych; na przykład w następującym wersecie Koranu:

I On sprowadził z ich twierdz tych ludzi Księgi, którzy im pomagali, i rzucił w ich serca strach. Część z nich zabiliście, a część wzięliście do niewoli. I On dał wam w dziedzictwo ich ziemię, ich domostwa i ich bogactwa, oraz ziemię, której nie deptały wasze stopy. Bóg jest nad każdą rzeczą wszechwładny!”[Koran 33:26-27]

Allah obwinia tu Żydów z plemienia Banu Qurajza za poparcie, jakiego udzielili oni mekkańskim Kurajszytom podczas bitwy pod Medyną w 627 roku. Na podstawie tego oskarżenia Allah nakazał dokonać egzekucji dorosłych Żydów, a kobiety i dzieci wziąć w niewolę. Trzeba zaznaczyć, że przyczyną bitwy były zbójeckie napady na karawany podążające z lub do Mekki, jakich dokonywał Mahomet ze swymi zwolennikami. Prorok dokładnie wypełnił boży nakaz. Kobiety i dzieci podzielił między swoich uczniów, przy czym jedną piątą niewolników zatrzymał dla siebie. Młode i piękne kobiety stały się seksualnymi niewolnicami. Prorok zatrzymał dla siebie piękną Rayhannę, której mąż i członkowie rodziny zostali zabici w masakrze nakazanej przez Allaha. Stosunek seksualny z Rayhanną odbył w tę samą noc.[4]

Po zdobyciu Chajbaru w następnym roku Mahomet uprowadził kobiety i dzieci jako niewolników. Dokonując kolejnych zdobyczy Prorok i jego uczniowie brali w niewolę kobiety i dzieci zabitych mężczyzn. Dlatego agresywne ataki i zwycięstwa nad niewiernymi, zniewalanie kobiet i dzieci, stały się modelem muzułmańskich wojen. Niektórzy niewolnicy mogli być sprzedani bądź wykupieni, tak, aby przynieśli dochód. Młode i piękne kobiety stawały się z reguły seksualnymi zabawkami. Skoro zgodnie z islamską moralnością, naśladowanie Mahometa słowem i czynem jest podstawą zachowania dobrego muzułmanina, to oczywiste jest, że muzułmanie posłusznie zaadaptowali jego model niewolnictwa (włącznie z zniewalaniem, handlem niewolnikami i konkubinatem niewolnic) i wprowadzali go w życie w okresie stuleci islamskiej dominacji. Przykład, jaki dał Mahomet i jego postępowanie w stosunku do Żydów z Banu Qurajza i Chajbaru stał się standardowym szablonem tego, jak pozyskiwać niewolników.

Wynikiem tego był masowy wzrost niewolnictwa, seksualnego niewolnictwa i handlu niewolnikami w średniowiecznym islamie. Po śmierci Mahometa muzułmanie – uzbrojeni w cytaty z Koranu i Sunnę – wyruszyli na niekończącą się misję świętej wojny, na podbój świata w celu szerzenia islamu. Kiedy islam „wyszedł” z Półwyspu Arabskiego, muzułmanie zyskali wiele doświadczeń w braniu w niewolę wielkiej liczby niewiernych, szczególnie kobiet i dzieci.

W islamskim myśleniu cywilizacje, które były przed islamem lub też te, które znajdują się poza strefą jego wpływów, zwane są dżahilija, wadliwe, i muszą być zlikwidowane poprzez nadejście islamu. Tylko muzułmanie są właścicielami prawdy, która przybrała formę islamskiej wiary.

„W ich myśleniu, świat poza granicami islamu – zauważa Bernard Lewis – był zamieszkiwany przez niewierzących i barbarzyńców. Części z nich była przyznana pewna forma nabożeństwa i pewien zarys cywilizacji. Pozostali, politeiści i bałwochwalcy, byli postrzegani przede wszystkim, jako źródło niewolników”[5]. Muzułmanie chwytali niewolników w tak wielkich ilościach, że handel nimi stał się kwitnącym biznesem; targi w całym muzułmańskim świecie wprost kipiały od ludzkiego towaru. Trzeba zauważyć, że mamy do czynienia z wytworzeniem rozległej struktury handlu niewolnikami, a jego organizowanie dla zysku, tak jakby był to każdy inny handel, ma na sumieniu islam, pisze Lal[6].
Mariusz Malinowski
—————————-
[1]. Farrakhan L, What does America and Europe Owe?, Final CalL, 2 June 2008
[2]. ABC Radio, Aboriginal Da’wah – „Call to Islam”, 22 March 2006;
http://www.abc.net.au/rn/talks/8.30/relrpt/stories/s1597410.htm
[3]. Znany uczony Abu Ala Maududi w swojej interpretacji tego wiersza zaznacza, że spoufalanie się z niewolnikami jest sprzeczne z wolą Allaha; to tak jakby spoufalać się z Nim samym.
[4]. Ibn Ishaq, The Life of Muhammad, Oxford University Press, Karachi, p. 461-70

[5]. Lewis B. (1966) The Arabs in History, Oxford University Press, New York p. 42

[6]. Lal KS (1994) Muslim Slave System in Medieval India, Aditya Prakashan, New Delhi, p.6
http://www.islam-watch.org/index.php?option=com_content&view=article&id=809:islamic-slavery-part-1&catid=65:khan&Itemid=58

Udostępnij na
Video signVideo signVideo signVideo sign

Piotr S. Ślusarczyk

Doktorant UKSW, badacz islamu politycznego, doktor polonistyki UW; współprowadzący portal Euroislam.pl; dziennikarz telewizyjny i radiowy.

Inne artykuły autora:

Izolacja rządu talibów już nie działa

Niemcy: czy deportacja imigrantów będzie sprawniejsza?

Udany bojkot irańskich wyborów